6: Śoka
ye keci śokā paridevitaṁ vā dukkhaṁ va lokamhi anekarūpaṁ |
priyaṁ paṭicca prabhavanti I count
ye keci sokā paridevitā vā dukkhā ca lokasmiṁ anekarūpā, This line has the caesura after the 6th (this occurs quite rarely, but many times the word break occurs after
piyaṁ paṭicca pabhavanti ete piye asante na bhavanti ete.
tassā hi te sukhino Cone excludes
tassā aśokaṁ virajaṁ prātthayānā This is the extended form of the metre, pausing at the 5th and restarting again from the same syllable. priyaṁ na kayirātha kahiṁci loke ||
tasmā hi te sukhino vītasokā yesaṁ piyaṁ natthi kuhiñci loke,
tasmā asokaṁ virajaṁ patthayāno piyaṁ na kayirātha kuhiñci loke.
gataddhuno viśokassa vipramuttassa sabbahiṁ |
sabbaggrantaprahīṇassa paridāhā na vijjati ||
gataddhino visokassa vippamuttassa sabbadhi,
sabbaganthappahīnassa pariḷāho na vijjati.
[87 ≈ Dhp 92ab-ef, Arahantavaggo]
yesāṁ sannicayo nāsti ye pariñātabhojanā The posterior line has two short syllables in 2nd and 3rd positions here; we should read:
ākāśe va śakuntānāṁ padaṁ tesāṁ durannayaṁ ||
yesaṁ sannicayo natthi ye pariññātabhojanā,
suññato animitto ca vimokkho yesa' gocaro,
ākāse va sakuntānaṁ gati tesaṁ durannayā.
śānto tassa mano hoti śāntā vācā ca kaṁmu ca |
saṁmadaṁñāvimuttassa upaśāntassa tāyino ||
santaṁ tassa manaṁ hoti santā vācā ca kamma ca,
sammadaññāvimuttassa upasantassa tādino.
yassendriyāṇi samataṁ gatāni aśśā yathā sārathinā sudāntā |
prahīṇamānassa anāsavassa devā pi tassa prihayanti There is a mark in this word which in private correspondence Cone said she thought had no semantic value. I count
yassindriyāni samathaṁ gatāni assā yathā sārathinā sudantā,
pahīnamānassa anāsavassa devā pi tassa pihayanti tādino.
dāntaṁ nayanti samitiṁ dāntaṁ rājābhirūhati |
dānto śreṣṭho manuṣyesu yo 'tivāde titikkhati This and the next two verses also occur in this sequence in the Pāḷi. ||
dantaṁ nayanti samitiṁ dantaṁ rājābhirūhati,
danto seṭṭho manussesu yotivākyaṁ titikkhati.
varam assatarā dāntā ājāneyā ca sendhavā |
kuñjarā va mahānāgā āttā dānto tato varaṁ ||
varam assatarā dantā ājānīyā ca sindhavā
kuñjarā ca mahānāgā attadanto tato varaṁ.
na hi tehi jānajātehi tāṁ bhūmim abhisaṁbhave I can find no parallel to this line in the Pāḷi texts. |
yathā 'ttanā sudāntena dānto dāntena gacchati ||
na hi etehi yānehi gaccheyya agataṁ disaṁ,
yathattanā sudantena danto dantena gacchati.
śelo yathā ekaghano vātena na samīrati |
evaṁ nindāpraśaṁsāsu na samīranti paṇḍitā ||
selo yathā ekaghano vātena na samīrati,
evaṁ nindāpasaṁsāsu na samiñjanti paṇḍitā.
anikkaṣāyo kāṣāyaṁ yo vastaṁ paridhehiti This is the normal form of the future (3rd person simgular) in Patna. Cf.
apeto damasaccena na so kāṣāyam arihati ||
anikkasāvo kāsāvaṁ yo vatthaṁ paridahessati,
apeto damasaccena na so kāsāvam arahati.
yo tu vāntakaṣāyassa śīlehi susamāhito |
upeto damasaccena sa ve kāṣāyam arihati ||
yo ca vantakasāvassa sīlesu susamāhito,
upeto damasaccena sa ve kāsāvam arahati.
Śokavarggaḥ