23: Ātmavarga
subhāṣitasya śikṣeta śramaṇopāsanasya ca |
ekāsanasya ca rahaś cittavyupaśamasya ca || 23.1 [477]
ekāsanaṁ tv ekaśayyām ekacaryām atandritaḥ |
ramayec caikam ātmānaṁ vaneṣv ekaḥ sadā vaset || 23.2 [478]
yaḥ sahasraṁ sahasrāṇāṁ saṁgrāme dviṣatāṁ jayet |
yaś cātmānaṁ jayed ekaṁ saṁgrāmo durjayaḥ sa vai || 23.3 [479]
ātmā hy asya jitaḥ śreyāṁ yac ceyam itarāḥ prajāḥ |
ātmadāntasya puruṣasya nityaṁ saṁvtacāriṇaḥ || 23.4 [480]
na devā nāpi gandharvā na māro brāhmaṇā saha |
jitasyāpajitaṁ kuryus tathā prājñasya bhikṣuṇaḥ || 23.5 [481]
ātmānam eva prathamaṁ pratirūpe niveśayet |
tato 'nyam anuśāsīta . . . . . . yathā hy ah . . || 23.6 [482]
ātmānam eva prathamaṁ pratirūpe niveśayet |
tato 'nyam anuśāsīta na kliśyeta hi paṇḍitaḥ || 23.7 [483]
ātmānaṁ hi tathā kuryāc chāsītānyaṁ yathā svayam |
sudānto bata me nityam ātmā sa hi sudurdamaḥ || 23.8 [484]
ātmānaṁ hi tathā kuryāc chāsītānyaṁ yathā svayam |
ātmā dānto mayā nityam ātmadānto hi paṇḍitaḥ || 23.9 [485]
ātmano 'rthaṁ parārthena bahunāpi na hāpayet |
ātmārthaṁ paramaṁ jñātvā svakārthaparamo bhavet || 23.10 [486]
ātmā tv ihātmano nāthaḥ ko nu nāthaḥ paro bhavet |
ātmanā hi sudāntena nāthaṁ labhati paṇḍitaḥ || 23.11 [487]
ātmā tv ihātmano nāthaḥ ko nu nāthaḥ paro bhavet |
ātmanā hi sudāntena arthaṁ labhati paṇḍitaḥ || 23.12 [488]
ātmā tv ihātmano nāthaḥ ko nu nāthaḥ paro bhavet |
ātmanā hi sudāntena dharmaṁ labhati paṇḍitaḥ || 23.13 [489]
ātmā tv ihātmano nāthaḥ ko nu nāthaḥ paro bhavet |
ātmanā hi sudāntena yaśo labhati paṇḍitaḥ || 23.14 [490]
ātmā tv ihātmano nāthaḥ ko nu nāthaḥ paro bhavet |
ātmanā hi sudāntena kīrtiṁ labhati paṇḍitaḥ || 23.15 [491]
ātmā tv ihātmano nāthaḥ ko nu nāthaḥ paro bhavet |
ātmanā hi sudāntena sukhāṁ labhati paṇḍitaḥ || 23.16 [492]
ātmā tv ihātmano nāthaḥ ko nu nāthaḥ paro bhavet |
ātmanā hi sudāntena svargaṁ labhati paṇḍitaḥ || 23.17 [493]
ātmā tv ihātmano nāthaḥ ko nu nāthaḥ paro bhavet |
ātmanā hi sudāntena ciraṁ svargeṣu modate || 23.18 [494]
ātmā tv ihātmano nāthaḥ ko nu nāthaḥ paro bhavet |
ātmanā hi sudāntena ciraṁ svarge pratiṣṭhati || 23.19 [495]
ātmā tv ihātmano nāthaḥ ko nu nāthaḥ paro bhavet |
ātmanā hi sudāntena prajñāṁ labhati paṇḍitaḥ || 23.20 [496]
ātmā tv ihātmano nāthaḥ ko nu nāthaḥ paro bhavet |
ātmanā hi sudāntena jñātimadhye virocate || 23.21 [497]
ātmā tv ihātmano nāthaḥ ko nu nāthaḥ paro bhavet |
ātmanā hi sudāntena śokamadhye na śocati || 23.22 [498]
ātmā tv ihātmano nāthaḥ ko nu nāthaḥ paro bhavet |
ātmanā hi sudāntena sarvaṁ chindati bandhanam || 23.23 [499]
ātmā tv ihātmano nāthaḥ ko nu nāthaḥ paro bhavet |
ātmanā hi sudāntena sarvās tyajati durgatīḥ || 23.24 [500]
ātmā tv ihātmano nāthaḥ ko nu nāthaḥ paro bhavet |
ātmanā hi sudāntena sarvaduḥkhāt pramucyate || 23.25 [501]
ātmā tv ihātmano nāthaḥ ko nu nāthaḥ paro bhavet |
ātmanā hi sudāntena nirvāṇasyaiva so 'ntike || 23.26 [502]
|| ātmavargaḥ 23 || ||